Ga je van slaapthee echt beter slapen?

Alleen al aan de hand van het grote aanbod van slaapthee in de supermarkten en reformzaken, zou je kunnen concluderen dat er kennelijk veel mensen rondlopen die maar moeilijk in slaap vallen. Er zijn diverse merken die een slaapthee op de markt hebben zoals Pickwick slaap lekker kruidenthee, Albert Heijn avondmelange thee of Zonnatura goede nachtrust.

Slaap als key ingrediënt van gezondheid

Slaap is essentieel voor een gezond lichaam. Het is hét moment van herstel en verwerking van de dag. Kom je slaaptekort of is je slaapkwaliteit slecht? Dan kan dat allerlei vervelende gevolgen hebben. Natuurlijk moeheid en minder scherpte, maar denk ook aan hoofdpijn, spierpijn of stress.

Slaaptekort in relatie tot overgewicht

De feiten liegen er niet om: mensen met een gebrek aan slaap zijn vaker te zwaar dan mensen die voldoende slapen. Slaaptekort doet namelijk van alles met je hormoonhuishouding, wat van invloed is op je risico op overgewicht. Maar overgewicht kan ook een indirect gevolg zijn van slaaptekort. Zo zijn mensen die minder slapen logischerwijs langer wakker. Hierdoor hebben ze meer tijd om te eten en zijn ze eerder geneigd om een maaltijd extra te consumeren.

Daarnaast zijn mensen die te weinig of slecht slapen ook vermoeider en futlozer. Dit heeft tot gevolg dat deze doelgroep meer moeite heeft om in beweging te komen, laat staan om serieus te sporten.

En tot slot grijpen mensen met slaaptekort makkelijker naar ongezonde voeding. Om de moeheid te compenseren zijn mensen met een slaaptekort namelijk eerder geneigd om te grijpen naar alternatieve bronnen van energie (in de vorm van calorieën). Over het algemeen zijn dit geen bananen of dadels, maar voeding die op korte termijn een oppepper kan geven, zoals producten met cafeïne en veel toegevoegd suiker. Dit is de start van een vicieuze cirkel. De consumptie van toegevoegd suiker vergroot namelijk de trek naar nog meer toegevoegd suiker. En zo wordt het risico op overgewicht steeds groter.

Wat zit er in slaapthee?

Slaapthee is eigenlijk altijd een kruidenthee. In groene of zwarte thee zit namelijk een beetje cafeïne, wat juist bekend staat om het oppeppende effect. Iedere slaapthee heeft zijn eigen mix. Maar veel voorkomende ingrediënten in slaapthee zijn valeriaan, sint-janskruid, kamille, zoethoutwortel, appelpulp, citroengras, lavendel en kruidnagel.

Wat doen die kruiden met je slaap?

Omdat er zo veel verschillende mixen bestaan, is het onmogelijk om ze allemaal langs te gaan. Maar er zijn wel een aantal ingrediënten die vaak terugkomen in de theeën. Valeriaan is er daar eentje van. Valeriaan wordt bereid uit de wortels van de Valeriaanplant. Het staat bekend als een kruid met een kamerend effect. Google op ”valeriaan werking” en er verschijnen duizenden zoekresultaten die valeriaan noemen als hét middel bij nervositeit, stress, spanning en slapeloosheid. Maar tot op heden laten wetenschappelijke studies geen significant resultaat zien wat de kalmerende werking van valeriaan bevestigt. Ook blijkt niet dat je met valeriaan sneller in slaap valt (1, 2, 3, 4, 5). Ook het Farmaceutisch Kompas (de Nederlandse database waarin alle geneesmiddelen staan geregistreerd) én the National Institutes of Health concluderen beiden dat valeriaan een niet bewezen of nauwelijks effectief middel is bij de behandeling van slapeloosheid (6, 7).

Ook kamille wordt vaak toegevoegd aan de slaaptheeën, omdat ook dit kruid bekend staat als een middel met een kalmerende werking. Helaas is ook dit tot op heden niet in wetenschappelijke studies bevestigd (8). Dit geldt ook voor lavendel. Ironisch gezien kan lavendel juist een interactie aangaan met slaapmedicijnen (zoals benzodiazepine agonisten) en zo de werking van deze middelen juist verminderen (9). Ook Sint-janskruid kan de werking van wat slaap- en rustgevende medicijnen zoals alprazolam en midazolam verminderen (10).

Placebothee?

Indien je wel eens een slaapthee neemt, is het niet uitgesloten dat je er wel degelijk baat bij hebt. Voor een groot deel is de werking namelijk te wijten aan een placebo-effect. Oftewel: als je bij voorbaat al denkt dat het middel werkt voor je kwaal, zal je daadwerkelijk effect ervaren. En als het bij jou een effect opwekt zonder kwaad te doen, is dat natuurlijk mooi meegenomen. Maar dan komt het dus niet door het middel, maar uit je hoofd.

Wat werkt dan wel voor een goede nachtrust?

Heb jij moeite met inslapen of ervaar je onrustige nachten? Probeer dan altijd na te gaan wat de oorzaak kan zijn van het probleem, voor je naar slaapthee of zelfs slaappillen gaat grijpen. Een simpele reden kan zijn dat je tot ‘s avonds laat naar een tv-, tablet- of computerscherm kijkt. Het licht van het scherm beperkt je aanmaak van melatonine, een hormoon wat je slaperig maakt. Een app als F.lux op je computer of telefoon installeren kan al effectief zijn. Dit programma filtert het blauwe licht uit je scherm, waardoor de melatonine aanmaak niet zo wordt beperkt. Maar het is natuurlijk nog beter om een uur voor het slapen alle schermen uit te doen en gewoon een boekje te lezen of een spelletje te doen.

En zo zijn er nog veel meer dingen die je kan doen om je slaap te verbeteren. Drink je tot laat koffie bijvoorbeeld? Heb je veel last van stress? Sta je erg laat op, waardoor je nauwelijks moe bent tegen de tijd dat je zou willen slapen? Maak je jezelf überhaupt een beetje moe overdag? Dit draagt allemaal bij aan de kwantiteit en kwaliteit van je slaap.

Hoe slaapthee je juist wakker houdt

Al met al lijkt het er op dat slaapthee eerder een goede marketingtruc is, dan een effectief slaapmiddel. En vergeet ook niet dat je van al die thee ‘s nacht je bed uit moet om te plassen. Dat is nou ook niet echt bevordelijk voor een goede nachtrust 😉